Molekularny wodór (H₂) to związek chemiczny, który w ostatniej dekadzie zyskał zainteresowanie w świecie medycyny dzięki swoim silnym właściwościom antyoksydacyjnym, przeciwzapalnym i neuroprotekcyjnym. Coraz więcej badań wskazuje na jego potencjalne korzyści w leczeniu różnych schorzeń neurologicznych, w tym Parkinsona, Alzheimera i depresji.
W miarę postępu badań i poprawy zrozumienia fizjologii człowieka dowiadujemy się coraz więcej o fizjologicznych podstawach stanów chorobowych. Depresja, zaburzenia nastroju jest z reguły złożonym efektem zaburzeń bio-psycho-społecznych ale ma również swoje w fizjopatologii. Warto rozróżnić, że ludzie którzy urodzili się z genetycznymi tendencjami depresyjnymi, bardzo różnią się od osób cierpiących na depresję z powodu bolesnych wydarzeń życiowych.
Depresja a stany zapalne
Powszechnie wiadomo już, że istnieje też silny związek między depresją, a stanami zapalnymi. Zapalenie nerwowe występuje w większości (jeśli nie we wszystkich) przypadkach zaburzeń neurokognitywnych, które mogą obejmować całą gamę zaburzeń, od depresji i lęku po demencję i chorobę Alzheimera.
Nie jest do końca pewne co pierwsze wywołuje efekt – czy zapalenie nerwów powoduje takie stany psychiczne, czy też depresja powoduje zapalenie nerwów? W każdym razie leczenie zapalenia wydaje się mieć korzystny wpływ na depresję i stany lękowe, zatem to, co było pierwsze wydaje się być jest mniej istotne.
Doświadczenia tysięcy ludzi i badania wykazały, że leczenie środkami przeciwzapalnymi, takimi jak NLPZ (niesteroidowego leku przeciwzapalnego jak Ibuprom czy Diklofenak), może faktycznie złagodzić depresję i stany lękowe. Niestety nawet kilku dniowe używanie NLPZ może przynieść szereg negatywnych konsekwencji. Przede wszystkim związany z obciążeniem układu pokarmowego, w tym głównie żołądka i wątroby. Istnieje jednak alternatywa, która nie wykazała dotychczas żadnych skutków ubocznych. Jest nią wysoce przeciwzapalny wodór molekularny!
Stany zapalne a stres oksydacyjny
Wykazano także, że zapalenie nerwów, które wydaje się być powiązane z zaburzeniami neurokognitywnymi, jest spowodowane stresem oksydacyjnym. Ten zaś ma związek z brakiem równowagi pomiędzy wytwarzaniem szkodliwych wolnych rodników, a naturalnym systemem obrony antyoksydacyjnej naszego organizmu. W sytuacji idealnej te dwa bieguny żyją w harmonii. Niestety ze względu na obciążenia środowiskowe, produkujemy niewystarczającą ilość przeciwutleniaczy. Liczne badania dotyczące działania mózgu wykazały, że starzenie się, długie godziny pracy, stres w pracy, obciążenie poznawcze (nie wspominając o złej diecie, ćwiczeniach fizycznych itp.) mogą prowadzić do nadprodukcji wolnych rodników, co prowadzi do nadmiernego stresu oksydacyjnego i tak zwanych uszkodzeń oksydacyjnych. To zaś prowadzi to do przewlekłego stanu zapalnego.
Wodór najsilniejszym przeciwutleniaczem
Wodór cząsteczkowy jest mocnym przeciwutleniaczem. Wykazano, że jest on 176 razy mocniejszy od witaminy C. Działa poprzez selektywne działanie na niektóre z najgorszych wolnych rodników (hydroksylowy i nadtlenoazotyn). H2 zwiększa również własną endogenną produkcję przeciwutleniaczy, takich jak dysmutaza ponadtlenkowa i peroksydaza glutationowa. Z tego powodu doskonale nadaje się do przywrócenia równowagi przeciwutleniaczy i wolnych rodników w komórkach.
Ponadto, ze względu na wielkość wodoru molekularnego może przekroczyć z łatwością barierę krew-mózg i przedostać się bezpośrednio do komórek neuronowych, wywierając silne działanie przeciwutleniające na poziomie każdego neuronu. Działa to tak, aby bezpośrednio przeciwdziałać skutkom nadmiernej produkcji wolnych rodników i stresu oksydacyjnego, eliminując uszkodzenia spowodowane przez wolne rodniki i eliminując stany zapalne.
Mechanizmy działania wodoru molekularnego
- Redukcja stresu oksydacyjnego: Stres oksydacyjny odgrywa kluczową rolę w patogenezie depresji. H₂ działa jako selektywny antyoksydant, który neutralizuje szkodliwe wolne rodniki, takie jak rodnik hydroksylowy (OH) i nadtlenek azotynu (ONOO-), jednocześnie nie wpływając na korzystne reaktywne formy tlenu, które są ważne dla normalnych procesów komórkowych (MDPI) (SpringerLink).
- Działanie przeciwzapalne: Przewlekły stan zapalny jest często związany z zaburzeniami depresyjnymi. H₂ zmniejsza poziom prozapalnych cytokin, takich jak interleukina-6 (IL-6) i czynnik martwicy nowotworów alfa (TNF-α), co może łagodzić objawy depresji (Frontiers).
- Ochrona neuronów: Wodór molekularny wykazuje właściwości neuroprotekcyjne, co może chronić mózg przed uszkodzeniami wywołanymi przez stres oksydacyjny i zapalenie. Przeprowadzone badania na modelach zwierzęcych wykazały, że H₂ może poprawiać funkcje poznawcze i łagodzić objawy związane z zaburzeniami depresyjnymi (SpringerLink) (Frontiers).
Badania kliniczne i przedkliniczne
- Badania na zwierzętach: w badaniach na myszach poddanych chronicznemu stresowi, wodór molekularny podawany w postaci wody bogatej w wodór (HRW) wykazał efekty antydepresyjne, redukując poziom stresu oksydacyjnego i zapalenia w korze przedczołowej i hipokampie (Frontiers). Inne badania wykazały, że wodór molekularny może zwiększać odporność na stres i poprawiać ogólną funkcję mózgu (SpringerLink).
- Badania na ludziach: chociaż badania kliniczne dotyczące bezpośredniego wpływu wodoru molekularnego na depresję są wciąż ograniczone, dostępne dane sugerują jego potencjalne korzyści. W jednym z badań wykazano, że inhalacja wodoru może poprawiać nastrój i zmniejszać poziom lęku u osób zdrowych (SpringerLink). Ponadto, H₂ był badany pod kątem swoich właściwości neuroprotekcyjnych w kontekście innych zaburzeń mózgu, takich jak choroba Parkinsona, co również może mieć implikacje dla leczenia depresji (SpringerLink).
Podsumowanie
Wodór molekularny wykazuje obiecujące właściwości w leczeniu depresji, głównie dzięki swoim działaniom antyoksydacyjnym i przeciwzapalnym. Chociaż badania kliniczne są jeszcze w początkowej fazie, wyniki dotychczasowych badań przedklinicznych i klinicznych sugerują, że H₂ może stać się skutecznym narzędziem w walce z zaburzeniami depresyjnymi. Ze wszystkich form przyjmowania wodoru, najefektywniejszą jest inhalacja gazu H₂ co umożliwia szybkie dostarczenie go do mózgu. Ponadto nie wykazano do tej pory żadnych negatywnych skutków działania wodoru dzięki czemu można uznać ją za bezpieczną – do stosowania przez wszystkie grupy wiekowe.
Dla bardziej szczegółowych informacji i badań można sięgnąć do artykułów w źródłach takich jak MDPI Molecules, Neuroscience Bulletin, oraz Frontiers in Neuroscience (MDPI) (SpringerLink) (Frontiers).
Źródła:
- Cadenas, E., & Davies, K. J. A. (2000). Mitochondrial free radical generation, oxidative stress, and aging. Free Radical Biology and Medicine, 29(3-4), 222-230. Link: Mitochondrial free radical generation, oxidative stress, and aging
- Valko, M., Leibfritz, D., Moncol, J., Cronin, M. T. D., Mazur, M., & Telser, J. (2007). Free radicals and antioxidants in normal physiological functions and human disease. The International Journal of Biochemistry & Cell Biology, 39(1), 44-84. Link: Free radicals and antioxidants in normal physiological functions and human disease
- Coussens, L. M., & Werb, Z. (2002). Inflammation and cancer. Nature, 420(6917), 860-867. Link: Inflammation and cancer
- Reuter, S., Gupta, S. C., Chaturvedi, M. M., & Aggarwal, B. B. (2010). Oxidative stress, inflammation, and cancer: How are they linked? Free Radical Biology and Medicine, 49(11), 1603-1616. Link: Oxidative stress, inflammation, and cancer: How are they linked?
- Nathan, C., & Ding, A. (2010). Nonresolving inflammation. Cell, 140(6), 871-882. Link: Nonresolving inflammation
